|
وقتی هوا آلوده است، انگار جسم و روح‌مان را هم غبار می‌گیرد؛ کسل‌تر از همیشه می‌شویم و بیشتر مواقع سردرد داریم...
شاید بهترین پیشنهاد برای سالم ماندن در روزهایی که میزان آلودگی هوا بالاست، درخانه ماندن باشد اما متخصصان تغذیه بر این باورند که مصرف بیشتر برخی از مواد غذایی در این روزهای آلوده نیز می‌تواند تا حدی سبب تقویت سیستم قلبی و تنفسی شود و از آسیب‌های ناشی از آلاینده‌ها بکاهد. با دکتر محمدرضا وفا، متخصص تغذیه و رژیم‌درمانی و دانشیار دانشگاه، در همین‌باره گفتگو کرده‌ایم.
سوال: آقای دکتر! آیا مواد غذایی می‌توانند آثار مخرب آلاینده‌ها بر بدن را کاهش دهند؟
هوای آلوده، ترکیباتی اکسیدکننده و سمی دارد و به همین دلیل، مواد غذایی و غذاهایی که ترکیب‌های آنتی‌اکسیدان دارند، می‌توانند مفید باشند.
سوال: این ترکیبات در کدام گروه‌های موادغذایی وجود دارند؟
میوه‌ها و سبزی‌ها بهترین منابع ترکیبات آنتی‌اکسیدانی هستند و ویتامین‌هایی مانند C ،E و انواع فلاونویید دارند. بعد از آنها، مصرف لبنیات توصیه می‌شود چون پروتئین لبنیات می‌تواند با برخی عناصر فلزی ناشی از این آلودگی‌ها که از طریق استنشاق وارد بدن می‌شوند، ترکیب شود و به دفع آنها از بدن کمک کند. برخی نوشیدنی‌ها مانند چای و قهوه نیز به دلیل داشتن ترکیبات فلاونوییدی می‌توانند پتانسیل یا توانایی دفاع آنتی‌اکسیدانی بدن را در برابر عوامل اکسیدکننده‌ای که از طریق آلودگی وارد بدن می‌شوند، بیشتر کنند.
سوال: آیا موادغذایی‌ای هم داریم که برعکس عمل کنند و باعث شوند ترکیبات سمی آلاینده‌ها بیشتر به بدن ما صدمه برسانند؟
بله؛ طبیعتا هر خوراکی‌ای که بتواند مانند آلودگی هوا خاصیت اکسیدانی داشته باشد، می‌تواند آسیب‌های وارده را شدیدتر کند.
سوال: مثلا کدام خوراکی‌ها این ویژگی دارند؟
خوراکی‌های پرچرب، پرپروتئین و غذاهای فرآوری‌شده مانند فرآورده‌صهای گوشتی و غذاهای کنسروی مملو از اسیدهای چرب اشباع و ترانس که نگهدارنده فراوانی دارند و می‌توانند سرعت اکسیداسیون را در بدن بالا ببرند.
سوال: طبیعتا آسیب آلاینده‌های هوا برای مبتلایان به ناراحتی‌های تنفسی و قلبی بیشتر است. آیا غیر از موادغذایی‌ای که به آن اشاره کردید، مواد غذایی دیگری هست که بتواند به این افراد کمک کنند کمتر آسیب ببینند؟
متاسفانه خیر. اگر آلرژی تنفسی در اثر آلودگی هوا و تحت تاثیر ترکیبات اکسیدکننده باشد، گروه‌های غذایی نام‌برده هم نه به عنوان یک عامل قطعی، بلکه به عنوان یک عامل کمکی، می‌توانند از آسیب‌های حاشیه‌ای پیشگیری کنند. باز هم می‌گویم که راه‌حل غذایی، راه‌حل اصلی نیست زیرا شدت آسیبی که آلاینده‌ها به بدن وارد می‌کنند، در برابر نقش آنتی‌اکسیدانی که غذاها و خوراکی‌ها فراهم می‌کنند، بسیار بیشتر است. آلرژی نیز واکنشی است که سیستم ایمنی را تحریک می‌کند و سرکوب‌کننده سیستم دفاعی است و در این شرایط، تغذیه نمی‌تواند نقش چندان مهمی داشته باشد ولی به هر حال، داشتن یک الگوی غذایی مناسب، از این جهت که می‌تواند از عملکرد سیستم ایمنی پشتیبانی کند، به هر حال، اهمیت خودش را دارد. بنابراین، اگر کسی هم مبتلا به این بیماری‌ها باشد و هم از سوءتغذیه رنج ببرد، مشکلاتش شدیدتر می‌شود.
سوال: پس وقتی هوا آلوده است، از نظر تغذیه‌ای بهترین کاری که می‌توانیم انجام دهیم، چیست؟
مصرف غذاهای تازه، طبیعی و سالم؛ به‌ویژه میوه‌ها و سبزی‌های تازه. به این ترتیب، می‌توانیم پتانسیل آنتی‌اکسیدانی بدن را تقویت و تا حدودی کمک کنیم که بدن در برابر آلودگی هوا مقاوم شود. البته پیش از این توصیه‌های جانبی، باید بگویم که بهترین کار برای کاهش آسیب‌های ناشی از آلودگی هوا این است که تماس‌مان را با آن محدودتر کنیم و حتی‌المقدور، کمتر از خانه خارج شویم.
|
